هم‌اندیشی
تخصصی" بررسی چالش‌های
بانوان روزنامه نگار" روز سه‌شنبه 30 آذر ماه از ساعت 10 الی
11:30 در دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد.
حرفه روزنامه‌نگاری به دلیل بار اجتماعی گسترده و وسیع آن، پیوسته با همه
رویدادها، تنش‌ها، درگیری‌ها و مسائل روزمره جامعه در ارتباط است. خبرنگاری حرفه‌ای
آمیخته با درد و فریاد مردم برای بیان واقعیات و مطالبات مردمی است، اما خبرنگاران
خود چالش‌های نهفته و ناگفته فراوانی دارند که البته سهم خبرنگاران زن در این میان
بیشتر و سنگین‌تر به نظر می‌رسد. زنان خبرنگار بیش از مردان در معرض
مشکلات ناشی از کسب خبر و انتشار و… هستند. نگاه پدرسالاری حاکم بر روابط اقتصادی،
سیاسی و فرهنگی جامعه منجر به آن شده که این رویکرد در نهاد توسعه یافته‌ای چون
مراکز خبری و نشریات نیز مشاهده شود. در این نشست که با حضور دکتر صدیقه ببران؛
استاد دانشگاه ، مهر‌بانو مهدوی؛خبرنگار و دانشجوی دکترا مدیریت رسانه ، صبا رضایی؛روزنامه‌نگار و دکتر گیتا علی آبادی؛
مدیر کل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها برگزار شد. محورهای زیر مورد بحث و
بررسی قرار گرفت.
- ارزیابی چالش‌ها و فرصت‌های شغلی
بانوان روزنامه‌نگار
- نقش آگاهی‌بخشی
و مطالبه گری زنان خبرنگار
- بررسی راهکارهای کاهش چالش‌های بانوان روزنامه‌نگار
- بررسی قوانین
حمایتی از بانوان روزنامه‌نگار
در
ابتدای نشست دکتر گیتا علی آبادی، مدیر کل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها عنوان
کرد:
این
نشست با عنوان بررسی چالش
های بانوان روزنامه نگار است و همانطور که مستحضر هستید یکی از مسائلی که امروزه بانوان
با آن مواجهه هستند، درحوزه روزنامه نگاری است که به همین دلیل در این نشست از خانم
دکتر ببران استاد دانشگاه، خانم مهدوی، خبرنگار و دانشجوی دکترا
مدیریت رسانه و خانم صبا رضایی، روزنامه‌نگار که بیشتر در حوزه توریست فعالیت داشتند،
دعوت کردیم و خوشحال هستیم که در خدمت این عزیزان هستیم و می توانیم در ارتباط با چالش
ها و نگاه شما به مشکلاتی که بانوان در عرصه روزنامه نگاری دارند، بپردازیم. همانطور
که مستحضر هستید از قرن هجدهم به بعد که بانوان درنظر داشتند که وارد حرفه روزنامه‌نگاری
شوند که با نام مستعار وارد می‌شدند و جامعه نمی پذیرفت که این افراد خبر یا مطلب بنویسند
و می‌دانید که بسیاری از خانم هایی که در آن زمان به جوزه روزنامه نگاری وارد شدند،
روزنامه‌هایی بود که متعلق به همسرانشان بوده و آن ها بعد از فوت همسرانشان این مجموعه
را به ارث بردند و به لحاظ علاقه و یا ناچاری وارد حرفه روزنامه نگاری شدند. امروزه
با توجه به پیشرفت هایی که در حوزه فن و تکنولوژی‌ها شده و مشاهده می کنیم که با موارد
جدیدتری در حوزه روزنامه نگاری سر و کار پیدا کرده ایم. اما اینکه آیا این تکنولوژی
به آن‌ها کمک کرده که بهتر بتوانند فعالیت خود را بهتر ارائه دهند و یا معضلی به ان
ها اضافه شده است که به چه شکل می توانند به این حوزه وارد شوند؟ این حرفه فرصت ها
و چالش‌های شغلی که بانوان روزنامه نگار مواجهه هستند را چگونه می‌توانیم ارزیابی کنیم
و مطالبه‌گری زنان خبرنگار در این حوزه به چه شکل می تواند باشد؟ و در نهایت از شما
راهکارهایی داشته باشیم و آیا لازم است که ما قوانین و مقرراتی وضع کنیم تا از بانوان
روزنامه نگار حمایت شود یا خیر.
مهر‌بانو
مهدوی،خبرنگار و دانشجوی دکترا مدیریت رسانه:
همانطور
که مستحضر هستید زنان روزنامه نگاری کشورمان در سه حوزه کسب و کار، اشتغال و خبرنگاری
با چالش هایی مواجهه هستند که این سه مورد باعث می‌شود تا با مسئله مهم چالش زا در
بین بانوان حوزه خبر مواجهه باشیم. تبعیض جنسیتی نکته مهمی است که بنده طی گفت و گوهایی
که با بانوان حوزه روزنامه‌نگاری داشتم و با توجه به تجربیات خود در عرصه خبر وجود
دارد، مشکل بسیار پررنگ است. در جامعه ما در حوزه اشتغال، تفکر مدیریتی مردانه و مردسالارانه
است. افرادی که درنظر داشتند وارد این حوزه شوند، شغل خبرنگاری برایشان بسیار جذاب
بوده و تصوری که داشتن با افرادی که طی چند سال در این حوزه فعالیت کرده بودند، متفاوت
بود و افرادی که بیش از پنج سال در این حوزه فعالیت می‌کردند، دچار فرسودگی شده بودند
و سوالی که از تعدادی از این افراد داشتم که اگر به قبل برمی‌گشتند، آیا حرفه خبرنگاری
را انتخاب می‌کردند، پاسخشان منفی بود. تبعیض جنسیتی فقط در محل کار نیست بلکه در سازمان
ها و دستگاه هایی که خبرنگاران با آن ها ارتباط دارند، بسیار مشهود است. در محل کار،
اولویت استخدام ا با آقایان است یا در بسیاری سازمان ها به زن نگاه ارزانقیمت شده
است چرا که حقوقش آن کمتر از آقایان می‌باشد. تجربه ای که این افراد داشتند این
بود که به بانوان خبرنگار گفته می شود چرا نگران حقوق هستی و هزینه زندگیت ات را فرد
دیگری پرداخت می‌کند. و متاسفانه این نگاه منفی خوب نیست و کماکان این مسئله در کشور
وجود دارد. ما وقتی وارد تحریریه‌ها یا نشست های خبری می شویم، به طور عینی شاهد تعداد بیشتر بانوان خبرنگار هستیم
تا آقایان. بانوانی که وارد این حوزه می شوند از تحصیلات عالیه برخوردارند و تعدادی
از آقایان کمتر هستند که تحصیلات مرتبط داشته باشند.اما این آقایان حقوق بیشتری دریافت
می‌کنند. همچنین مسولان در انتساب مدیران، دبیران و جانشین دبیران به آقایان اعتماد
بیشتری است تا به بانوان و تصور می‌کنند که باید به خانم ها نگاه بالا به پایینی داشته
باشند که متاسفانه این مهم هنوز در کشور ادامه دارد و طی سال‌های گذشته این مسئله کمرنگ
نشده است. چرا که به زن همچنان به عنوان جنس دوم نگاه می‌شود. در کنار اینکه گاهی اوقات
شاهد خشونت رفتاری به بانوان خبرنگار هستیم که در این بین یک نگاه ابزاری به خبرنگاران
زن وجود دارد. با خبرنگاران زن که صحبت می‌کردم، این مسئله را مطرح شد که ما حتی نمی
توانیم با یک مسؤل به دلیل نگاه ابزاری به بانوان خبرنگار طی دفعات طولانی مصاحبه بگیریم
یا ارتباط داشته باشیم. این بانوان خبرنگار عنوان می‌کردند که در تحریریه‌هایی که فعالیت
می‌کنند یا ماموریت هایی که در اختیار دارند، همکاران مرد رفتارهایی دارند که سعی می
کنند زنان حرفه خود را ترک کنند که در این بین احساس عدم امنیت برای این زنان ایجاد
می‌شود و باعث ایجاد استرس در این قشر از جامعه می‌شود. و البته زندگی شخصی افراد را
تحت تاثیر قرار می‌دهد. از طرفی با یک احساس عدم امنیت شغلی مواجهه هستند که آیا بعد
از پایان سال قرارداد با آن ها بسته می‌شود یا نه. یکسری از خانم های متاهل که زایمان
داشتند، نگران بودند که آیا بعد از مرخصی زایمان شرایط شغلی شان همچون روال سابق است
که به کار خود ادامه دهند یا خیر. استرسی که در بین بانوان خبرنگار و روزنامه نگار
وجود دارد، عمیق است. بنظرم از جانب قانون خیلی حمایت خاصی از این قشر جامعه نمی‌شود
و این افراد یک صنف فعال و منسجمی هم ندارند که از طریق آن صنف درخواست هایشان را پیگیری
کنند و از حقوقی را که برخوردارند، دفاع کنند. یک منشور اخلاقی هم متاسفانه تدوین نشده
که متکی به آن باشند. من با حدود 18 خبرنگار زن این حوزه صحبت کرده بودم و نظریاتشان
را گرفته بودم برای شما بازگو کردم.
دکتر
گیتا علی آبادی، مدیر کل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها:
خانم
ها در این حوزه با مشکلاتی مواجهه هستند و اگر هم قانون حمایتی برای خانم ها وضع کنند،
باید خانم ها نقشی داشته باشند و قرار نیست فقط یک گروه تصمیم‌گیر باشند. یعنی دقیقا
بانوان خبرنگار با مطالبی که شما فرمودید موافق هستند که باید سعی کنیم تا این مشکلات
تا حد ممکن رفع شود و راه حلی برای این مشکلات نیز پیدا شود.
دکتر
صدیقه ببران، استاد دانشگاه:
من
فکر می کنم چالش های بانوان روزنامه نگاری
به حوزه های فرهنگی کشور مرتبط می‌شود. یعنی شرایط و نگرش مردسالارانه تغییر
ماهوی نکرده و اغلب خانم ها اگر مورد توجه قرار می‌گیرند، برای پله شدن آقایان در بسیاری
از حوزه ها بوده و به عنوان نرده بانی بوده که آقایان وزیر، وکیل و... شوند. نکات خانم
مهدوی و دکتر علی آبادی ررا تایید می‌کنم و درنظر دارم با رویکرد تجربه زیستی خودم
که از حدود 27 سال گذشته داشته‌ام، این دو رویکرد را بهم متصل کنم که متوجه شویم کجا
هستیم. فکر می‌کنم اساسا اتفاقی که در عرصه روزنامه‌نگاری رخ داده و اگر مشکل وجود
دارد، مشکل کلان است. یعنی فقط بحث زنان نیست و اگر مشکلات عمومی را درنظر داشته باشیم،
زنان هم مشکلات عمومی و فردی را تجربه کرده اند. تبعیض جنسیت یک ماجرا است. یکی از
ماجراهای اصلی کشور ما دیده می‌شود که روزنامه نگاری واقعی وجود دارد یا نه. آن نظام
های حاکمیتی کاملا در مقاطه مختلف کشور ما و به همان اندازه بر روی حوزه های سیاسی،
اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی اثرگذاشته و کاملا بر حرفه روزنامه نگاری ما اثر داشته است.
اگر به دوره قاجاربه بعد برگردیم در همه حوزه‌ها، روزنامه نگاری بیشتر آسیب پذیرتر
شده است. چه میزان آزادی بیان وجود داشته و چه میزان دچار روزنامه‌نگاری دولتی هستیم.
درست است که از روزنامه‌های خصوصی برخورداریم اما همین دولتی بودن مطبوعات و رسانه
ها جلوی رشد افراد را می‌گیرد و جلوی توسعه روزنامه نگاری را گرفته است. مشکل اساسی
دیگری که بعدا با ورود به عرصه عصر اطلاعات و انقلاب ارتباطی، اطلاعاتی فراهم شد و
بعد تکنولوژی‌های ارتباطی که چه میزان به این حوزه ها تحول فرهنگی داریم و چه میزان
فرهنگمان را به ماجرا آورده ایم. از مجموع ماجراهایی که در عموم حوزه روزنامه نگاری
شاهد هستیم که مردان هم گرفتار آن هستند، آزادی بیان زیرسوال است. نگاهی که در طول
تاریخ شاهد بودیم و در حوزه روزنامه‌نگاری زیاد به چشم می‌خورد، نظریه سقف شیشه ای
هنوز است. کسی بطور مستقیم بیان نمی کند که شما اجازه توسعه و رشد ندارید. تجربه توسعه
سیاسی که بین سال های77تا 82 داشتیم، اقبال خوبی در حوزه ورود خانم ها به عرصه روزنامه
نگاری دیده شد و فرصتی هم برای آقایان فراهم شد. در آن سالها به وفور دانشجو
روزنامه نگاری بویژه خانم ها بودند. وهمه وارد دوره های آکادمیک می شدند که اقبال آقایان
هم به این حوزه کم شده است. چه میزان حرفه روزنامه نگاری می تواند منبع و محل کسب درآمد همکاران قراربگیرد. مرد و زن هر دو
در مضیقه هستند اما زمانی که امنیت شغلی در همه موارد در حداقل است، در حوزه روزنامه
نگاری وقتی رخ می دهد که تعدیل نیرو زن پیش می‌آید. به ندرت شاهد هستیم که در رسانه
های مطرح دارای تیراژ بالا با ویژگی های پارتی بازی، باندبازی و رانت های حفظی بوده
است. متاسفانه اتفاق بدی که در عرصه روزنامه نگاری در بخش رسانه های خصوصی رخ داد،
راه اندازی روزنامه خصوصی است که آیا این جماعت به دنبال حرفه روزنامه نگاری بودند
یا منافع دیگر از جمله گرفتن مسولیت و سمت. چندین روزنامه که در کشور وجود دارد، خصولتی
است یا فرد به علت ارتقای خودش روزنامه را ایجاد می‌کند. یکی از مشکلات اساسی ما اینست
که از افراد به ویژه زنان به شکل ابزاری استفاده می‌شود. متاسفانه تعداد بیشتر افرادی
که در این حوزه وارد شدند و امیدوار بودیم که رشد می‌کنند، مورد سوء استفاده‌های متعدد
قرارگرفته اند که بخشی از این سوء استفاده جنسی
به دلیل عدم تامین مالی، عدم امکانات، عدم فرصت های برابر و ... است. خبرنگاران
یا رویکرد ابزاری جذب شدند که ضربه بزرگی به خانم های خبرنگار است که به عنوان ابزار
جاسوسی از آن ها استفاده می‌شود و ناراحت کننده است. متاسفانه برخوردهای حوزه‌های مختلف
روزنامه نگاری در کشور با افراد مناسب نبود و ما را بیشتر فراری داد و نیروهای نخبه
را در این حرفه از دست دادیم و مهاجرت کردند. در اینکه خبرنگاران زن و مرد از حقوق
مالی و معنوی حقوق برخوردارند، کم توجهی شده است. تا چه میزان می توانیم وارد جنگ
شویم و خبرنگاران زن تا چه میزان اعتماد به نفس کافی در حوزه ورود به جنگ دارند. و
من معلم چه میزان تلاش کردم به روزنامه نگار اعتماد به نفس را یاد دهم تا بتواند در
محیط کار خود حقش را دریافت کند. روزنامه نگاران زن ما حرفه ای نشدند.آیا حوزه های
آکادمیک ما خبرنگاران حرفه ای ساخت؟ خبرنگاران، باید روزنامه کاری تحقیقی و روزنامه
نگاری توسعه را در حوزه کاری خود قراردهند. این مسئله که چه میزان روزنامه نگاران ما
تلفنچی شدند، مهم است. اگر شما در میدان عمل نباشید چطور می توانید حرفه ای شوید
که این مهم به نگرش جامعه و نگرش مردسالارانه در مجموعه کشور بویژه حوزه رسانه
مرتبط است.. حرفه ای بودن هم مربوط به خود روزنامه نگار است. دو عامل اصلی است که به
جامعه مدنی در مورد ان نرسیده ایم، نگاه شفافیت و حقوق زنان است. اگر روزنامه نگار
ما قوی و شجاع نباشد چطور می تواند شفافیت اجتماعی ایجاد کند که رسالت بزرگ رسانه است
و باید در اختیار زنان روزنامه نگار قرار بگیرد. بحث حقوق زنان تا حد زیادی مغفول مانده
است. در سال 80 با ناهید لاهیجی و انتشارات روشنگران کتاب چاپ کردیم که ماجرای روزنامه‌نگاری
زنان از آن زمان بدتر شد. کیفیت نشریات زنان پایین است که برمی گردد به اینکه خودمان که آیا رشد و توسعه
مدنظر ما است یا خیر. متاسفانه بسیاری از این نشریات به دلایل مشکلات مالی و سیاسی
جدا شده اند. ما یک انجمن صنفی در حوزه زنان نداریم تا دغدغه ایجاد یک صنف روزنامه
نگاری مورد توجه قراربگیرد و از امنیت شغلی، مالی و عدالت جنسیتی حمایت کند و به
حرفه روزنامه نگاری نگاه صنفی و حرفه ای شود. با این روش آموزش ها، خبرنگاران
کشورمان حرفه ای نمی‌شوند. چرا که این مهم نیاز به مهارت ها، مطالعات و تحقیق است.
از روزنامه نگاری کارمندی باید دور شویم و وارد روزنامه‌نگاری واقعی شویم. فکر می‌کنم
تشکل مدنی می تواند بقیه امور را پیش ببرد. باید تشکل مدنی ایجاد شود که افراد بدون
مهارت هم تقویت و حمایت شوند و توسعه و رشد فردی را فراهم شود و ثمربخش باشد. به دفتر
مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها ایمان داریم و خوشحال هستیم شما این صنف روزنامه
نگاران را حمایت می کنید.
دکتر
گیتا علی آبادی، مدیر کل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها:
امیدوارم هستیم که ما هم بتوانیم در حد توان خود و
اختیاراتی که داریم برنامه هایی را داشته باشیم و به نتیجه برسیم. همانطور که
اشاره فرمودید مسئله آموزش به تنهایی نمی‌تواند یک شخص حرفه ای بسازد و در عین حال
باید کار تجربی انجام شود. ما بارها با دانشگاه ها گفت و گو داشتیم و درخواست کردیم
که افرادی که در رشته روزنامه نگاری تحصیل می‌کنند به صورت کارآموزی به روزنامه‌ها
و پایگاه های خبری بروند و از نزدیک با فعالیت‌ها آشنا شوند. متاسفانه گاهی خود
شخص علاقه ای ندارد. به هر حال این حرفه خلاقیت می‌طلبد و نوعی هنر است و نیازمند
این است که شخص علاقه به این حرفه داشته باشد. گاهی هم شاید دست اندرکاران ما در
رسانه ها فکر کنند کار را به خوبی انجام نمی دهند بنابراین این کارآموزها را جدی تلقی
نمی‌کنند. و موجب سرخوردگی آن ها می‌شود. باید سعی شود تا دانشجویی که در رشته
روزنامه نگاری تحصیل می‌کند، همزمان با تحصیل به فعالیت بپردازد و بتواند برای
آینده خودش برنامه ای پیدا کند.
مهر‌بانو
مهدوی،خبرنگار و دانشجوی دکترا مدیریت رسانه:
روزنامه نگاری نوعی سلبریتی شده است. خبرنگاران برای مصاحبه
سوالات خود را برای مصاحبه‌شونده ارسال می‌کنند تا پاسخ سوالات به صورت ضبط صدا
ارائه شود و متاسفانه این کار در حال پیشرفت است. وقتی به همکاران خبرنگار و
روزنامه نگار عرض می‌کنم که این شیوه مصاحبه صحیح نیست، آن ها پاسخ می دهند که ما
با حقوق کمی که دریافت می‌کنیم، نمی‌توانیم قبض تلفن خود را پرداخت کنیم. بحث مالی
در روند حرفه روزنامه نگاری بسیار تاثید گذاشته است. و اگر خبرنگاری درنظر داشته
باشد تا وارد ی تحقیقات میدانی شود و از نردیک به تهیه گزارش بپردازد، به دلیل
هزینه های گزاف رفت و آمد، منصرف می شود.
در مقطع دکترا که بنده وارد شدم با این پیش فرض وارد شدم که
قرار است اتفاقات زیادی بیفتد و بعد متوجه شدم متاسفانه چنین نیست. و مطلبی ارائه
نمی‌شود که به کار حرفه روزنامه نگاری دربیاید. اگر مرکز مطالعات و برنامه رسانه
ها به آموزش مهارت های روزنامه نگاری بپردازد، بسیار خوب
است.
دکتر
گیتا علی آبادی، مدیر کل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها:
این مرکز سالهاست
که از آموزش های خبرنگاری اعم از روزنامه نگاری، عکاسی و گرافیک برخوردار است و ما
نه تنها از اساتید دانشگاه استفاده می‌کنیم بلکه از روزنامه نگاران قدیمی برای
اینکه از تجربیاتشان استفاده شود، بکار می بریم. متاسفانه طی دو سال اخیر به دلیل
اپیدمی کرونا، به دلیل اینکه برگزاری کلاس ها غیرحضوری شد، با مشکل مواجهه شدیم.
اما متاسفانه برگزاری کلاس های حضوری رنگ باخته است. برخی از دوره های آموزشی ما
همچون گرافیک و عکاسی کار سختی است که بتوان به صورت آنلاین این آموزش ها ارائه
شود. بیماری کرونا موجب شد تا ضربه ای در این حوزه وارد شود.
صبا
رضایی، روزنامه‌نگار:
من فکر می‌کنم برخی دوستان در حرفه روزنامه‌نگاری بین دو
جنسیت مشترک است. میزان حقوق زنان و مردان این حرفه بسیار پایین است و فرقی نمی‌کند
که چند سال سابقه در این حرفه وجود دارد. حداقل حقوق برای خبرنگاران باقی می‌ماند که
افراد مجبور می شوند تا در چند جای دیگر به فعالیت بپردازند. حرفه خبرنگاری 24
ساعته است و مرخصی ندارد. تعداد روزنامه نگاران مرد در کشورکمتر به چشم می خورد و
خانم ها هم نیز این صنف را ترک می‌کنند. بنده مجبور شدم شغل خود را تغییر دهم.
افرادی که چند ماه سابقه دارند و شغلی را پیدا کردند حقوقشان از روزنامه نگاران با
سابقه بیشتر است که این مسئله دردناک است. در بسیاری از روزنامه‌ها مرخصی به معنی
دورکاری است. اگر مرخصی هم باشیم صفحه را باید تولید محتوا کنیم و متاسفانه هیچ یک
از این فعالیت‌ها به چشم نمی‌آید. یکی دیگر از کارهای مشترک دیگر اینست که هر
دوجنس در حرفه خبرنگاری برخورد سلیقه ای در نوشتن است. کلی مصاحبه انجام می شود اما
مسول روزنامه هر جایی که درنظر داشته باشد را حذف می‌کند و از گزارشات ما ایراد گرفته
می‌شود. گاهی اوقات در نوشته های ما اسمی برده نمی شود. برخلاف آنچه که ادعا می
شود، روزنامه های خصوصی بیشتر سانسور می‌کنند. و هزاران برنامه برای انواع
سانسورها دارند. سلیقه‌ای مطالب حذف می2شود که این موردآزاردهنده است. بنده بعد از
سالها کارکردن در مطبوعات مختلف، مجبور شدم به دلیل مشکلات زیاد حرفه خبرنگاری،
شغل خود را تغییر دادم. روزنامه نگاری حاشیه های بسیاری دارد و رفتارهایی که در
شان یک روزنامه نگار نیست در تحریریه و خارج از آن وجود دارد. اما فکر می کنم
بانوان هم مقصر هستند. مثلا در گزارشات میدانی کم کاری می کنند و ترجیح می‌دهند
از منزل یا محل کار به تهیه گزارش بپردازد. البته اگر بخواهیم تحقیقات میدانی
انجام دهیم در شهر دیگر، هزینه به دنبال دارد و روزنامه ها حاضر نیستند که این
هزینه را تقبل کنند. حرف ها بنده تکرار عرایض اساتید است. مشکل دیگری که وجود دارد،
روزنامه ها بیشتر به دنبال آگهی هستند و نیرویی خوب است که بتواند آگهی بگیرد. یاد
روز اول می افتیم که تصوری که در مورد مطبوعات داشتیم. و از آرمان هایی که داشتیم
خنده می‌کنیم که تا چه حد به دور از واقعیت است. استاد اسلامی بسیار اخلاق مدارانه
به بنده روزنامه نگاری را آموزش ارائه کردند و در نهایت اتفاقی که رخ داد مجبور
شدم از مطبوعات خارج شوم. مطبوعات به دنبال کار با کمترین هزینه و درآمد هستند.
بیان حقیقت و سانسور باعث شده مطبوعات مخاطبان خو را از دست بدهند و اعتماد مردم
از مطبوعات کاهش دهد. این مهم بزرگترین چالش است. با سانسور وخودسانسوری در کشور،
مردم خبرگزاری های خارج را ترجیح می دهند. خبرنگار باید در محیط باشد و از خود
محیط گزارش تهیه کند. گزارش میدانی برای اینست که خبرنگار باید در محیط باشد و از
دل محیط و چیزی که شاهد است گزارش تهیه کند. اما نه فقط در ایران بلکه در رسانه
های بی بی سی فارسی این مسئله را جدی نمی‌گیرند. مطبوعات مخاطب خود را از دست داده
و دلیل اصلی آن اینست که گزارش میدانی وجود ندارد و سانسور وخودسانسوری وجود دارد
و سلیقه ای اعمال می‌شود. بزرگترین مشکل بانوان اینست که در بیشتر موارد اگر به
عنوان روزنامه‌نگار وارد شوند و پیشرفتی نمی‌کنند مگر اینکه پارتی داشته باشند و بتوانند
آگهی تهیه کنند. من وقتی از مطبوعات خارج شدم که آزار جنسی در شبکه های اجتماعی
منتشر شد و من هر دو طرف می شناختم و برای من سخت بود. روزنامه نگاری که نتواند
حرف بزند، حرف مردم هم نمی‌تواند به گوش برساند. روزنامه‌نگارانی هستند که با یک
مخالف و اختلاف نظر براحتی اخراج می‌شوند. امنیت شغلی و رفتاری برای زنان خبرنگار
وجود ندارد. مشکلات مطبوعات زیاد است و کسی هم نیست که به این مهم رسیدگی کند. روزنامه‌نگاران
حتی برای خودشان تاثیرگذار نیستند. فرسوده‌شدن افراد در مطبوعات است. روزنامه‌های
خصوصی هر روز به این فکر هستند که روزنامه شاید توقیف شود. و به مشکل مالی برخورد
کند. اگر روزنامه دولتی باشد خیلی از حرف ها بیان نمی‌شود. همیشه برخورد توهین
آمیز به مطبوعات وجود دارد. به زنان خبرنگار نگاه خوبی نمی شود. مطبوعات و روزنامه‌ها
اهمیت خود را از دست داده‌اند. امیدوارم این مشکلات حل شود. باید خودسانسوری از
بین رود. با همه این محدودتی که وجود دارد سانسور وجود دارد. اساتید و روزنامه
نگاران خوبی در کشور وجود دارد و همانند آن ها پیدا نمی شود و باید به آن ها بها
داده شود. ممنون که فرصت به من داده شد تا مشکلات مطبوعات را بیان کنم.
دکتر
گیتا علی آبادی، مدیر کل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها:
روزنامه
نگاری به صورت تقلیدی در ایران در آمده است و چون که ریشه و اساس ندارد به این
وضعیت دچار شده است. و موارد دیگری هم موجب شده تا روزنامه نگاری جایگاه خود را از
دست بدهد. امیدوارم مطبوعات بتوانند رسالت و جایگاه خود را پیدا کنند. چرا که این
مسئله از اهمیت بالایی برخوردار است.
دکتر
صدیقه ببران، استاد دانشگاه:
آنچه
که نوشته می شود، لزوما وقتی به نتیجه‌ای منجر نمی‌شود و روزنامه نگار مایوس می‌شود.
اگر استمرار گفتن نباشد هیچ اتفاقی نمی‌افتد و افشاگری‌ها و سوت زنی‌ها در یک
روزنامه نگاری به معنای واقعی رخ می‌دهد جلوی بسیاری تخلفات را گرفته می‌شود. کار
روزنامه نگاری مایوس شدن ندارد و استمرار، پشتکار و شجاعت را به دنبال دارد.
روزنامه نگاری رصدکردن امور بخش دولتی و قوای مختلف است. ایده آلیست فکر کردن در
فضای کنونی با هزاران مشکل دیگر در کشور و مدیریت‌های نالایق درست نیست. حرفه
روزنامه نگاری و خبرنگاری در ایران بیشتر یک شوخی است و به عنوان یک صنعت دیده نمی‌شود.
هر کس یک رسانه منتشر می‌کند چرا که اقتصاد رسانه نداریم و کسی هم به این مسئله
توجه ای ندارد. روزنامه باید آگهی بگیرد اما این مسئله وظیفه خبرنگار نیست.
ایده اقتصادی در روزنامه نگاری وجود ندارد و
باید عرض کنم که روزنامه اعتماد و ابتکار هیچ تاثیرگذاری ندارند. تا مشکل اقتصاد
رسانه حل نشود، مابقی مشکلات آن هم حل نخواهد شد. کدام یک از رسانه ها یا موسسات
از نظر مدیریتی و مالی اثربخشی دارند؟ ما از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان
متولی عرصه رسانه در کشورتوقع داریم تا وضعیت مطبوعات را آسیب شناسی کند و صدا و
سیما به کمک این مسئله وارد شود. و در ضمن، سیاستگذاری و راهبردهای کلان در حوزه
رسانه داشته باشیم. متاسفانه سرمایه‌های ما به سایر کشورها مهاجرت کرده اند.
دکتر
گیتا علی آبادی، مدیر کل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها:
ما
سعی می کنیم که بتوانیم راهبردهای کلان در حوزه رسانه را پیش ببریم.
مهر‌بانو
مهدوی،خبرنگار و دانشجوی دکترا مدیریت رسانه:
گاهی
مدیران رسانه آشنایی با حرفه خبر ندارند و تغییراتی که ایجاد می کنند، وحشتناک است
که ما دلسرد می‌شویم و اگر اعتراض کنیم، گفته می شود که اگر ناراضی هستی شغلت را
ترک کن. بنابراین از خبرنگاران حمایتی نمی‌شود. متاسفانه دور زدن خبرنگار در کشور
وجود دارد که این مسئله اعتبار خبرنگار را پایین می‌آورد. خبرنگاری را نمی توانیم
دیگر جدی تلقی کنیم.
دکتر
گیتا علی آبادی، مدیر کل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها:
ممنون
از اساتید و راهکارهایی که ارائه کردند و با آنچه که با مشکلات روزنامه نگاری
مواجهه شدید و یا در جریان قرار داشتید، بیان کردید. ما هم سعی می کنیم تا تغییری
ایجاد کنیم که این نوع دلسردی افراد از بین برود و امیدی به حرفه و شغل خبرنگاری و
روزنامه نگاری وجود داشته باشد.