نام : سیدهاشم
نام خانوادگی : رسولی محلاتی
تاریخ تولد : 1308
سال انتخاب : 1374
برگزیده شده در حوزه : پژوهش
منتخب دوره : دوم
در سال 1348 در محلات و در یک خانوادة مذهبی دیده به جهان گشود. دوران تحصیلات ابتدایی را در محلات سپری کرد و در 12 سالگی به قم رفت و در مدرسة باقریه مشغول ادامة تحصیل شد. پس از اتمام کلاس ششم ابتدایی، به تشویق پدر بزرگوارش به تحصیل علوم دینی پرداخت.
ایشان دروس مقدماتی را نزد مرحوم پدرش حجت الاسلام حاج سیّد حسین رسولی محلاتی و مرحوم حجت‌الاسلام آقا رحمان محلاتی فراگرفت. شرح لمعه را نزد آیت‌الله شهید صدوقی و حجت‌الاسلام حاج شیخ اسدالله نورالهی اصفهانی خواند. همچنین قسمتی از معانی و بیان را نزد شهید آیت‌الله مطهری، بخش‌هایی از کتاب قوانین را نزد آیت‌الله حاج شیخ عبدالجواد اصفهانی و کفایة الاصول را نزد مرحوم آیت‌الله مجاهدی تبریزی و آیت‌الله حاج سیّد محمد باقر طباطبایی بروجردی فراگرفت. در آن زمان حضرت امام (ره) در مسجد سلماسی درس خارج اصول و در مسجد موزه خارج فقه تدریس می‌کرد. وی از محضر آن استاد گرانقدر نیز بسیار بهره‌مند شد. حدود هفت سال نیز در مسجد بالاسر و مسجد اعظم در درس خارج مرحوم آیت‌الله بروجردی (قدس سره) حاضر شد و هم‌زمان در درس تفسیر علامه طباطبایی (ره) - که در مسجد سلماسی تشکیل می‌شد- شرکت کرد و زیر نظر ایشان با بعضی از آقایان دیگر به استنساخ تفسیرالمیزان مشغول شد. این موضوع باعث شد که در جلسات خصوصی علامه حضور یابد و از این جلسات بهره‌های فراوانی ببرد. به جای پدر به محلات می‌رفت اما پس از تبعید حضرت امام (ره) و تعطیل شدن درس فقه و اصول ایشان، به دلیل مشکلاتی که ساواک ایجاد کرده بود، ناچار به تهران رفت و در مسجد امام صادق (ع) در محلة درخونگاه تهران که تازه تأسیس شده بود، به اقامة نماز جماعت و تشکیل کلاس‌های درس پرداخت. فعالیت ایشان در این مسجد بیش از سه چهار ماه نبود و با فوت پدر خاتمه یافت. بعد از فوت پدرش، اهالی امامزاده قاسم نزد آیت‌الله حاج سیّد احمد خوانساری (ره) رفتند و از ایشان خواستند که به جای مرحوم حجت‌الاسلام و المسلمین حاج سیّد حسین رسولی محلاتی، فرزندشان - حاج آقا سیّد هاشم رسولی محلاتی را به آنجا بفرستند، که این امر صورت پذیرفت و ایشان پس از اسکان در امامزاده قاسم برنامه‌های خود را از سر گرفت.
آیت‌الله رسولی محلاتی بعد از فوت آیت‌الله بروجردی از معدود شاگردان امام بودند که ایشان را به عنوان مرجع تقلید معرفی نمودند و وی در چاپ اولین رساله‌ی عملیه‌ی حضرت امام نقش زیادی ایفا کرد. با شروع نهضت حضرت امام خمینی (۱۳۴۲ ش) به نهضت مزبور پیوست و بنا به درخواست امام به بیت معظم‌له منتقل گردید و مسئول نگاشتن نامه‌ها و پیام‌های ایشان شد.
به دنبال دستگیری حضرت امام که در جریان مبارزه علیه کاپیتولاسیون صورت گرفت، یاران ایشان هم تحت تعقیب قرار گرفتند که حجت‌الاسلام رسولی از جمله‌ی آنان بود. مأموران ساواک که به دنبال وی بودند، اشتباهاً روحانی دیگری به‌نام رسولی را دستگیر کردند و این موضوع باعث گردید تا وی به تهران نقل مکان کند و امامت مسجد امام صادق (ع) در محله‌ی «درخونگاه» تهران را، که تولیت آن با یکی از بستگانش بود عهده‌دار گردد.
بعد از تبعید امام، ایشان امانت‌هایی از مردم نزد خود داشتند که به همراه خود نبرده بودند؛ لذا سیدهاشم رسولی مأمور گردید تا این امانات را به محضر حضرت امام در نجف ببرد و ایشان هم به خوبی این مأموریت را به انجام رساند؛ ولی در حین بازگشت به کشور، در گمرک خرمشهر توسط مأموران دولتی دستگیر گردید. وجود یکی از دلبستگان به خطابه‌های ایشان که در مسجد امام صادق (ع) مستمع بود، باعث رهایی وی گردید. پس از این ماجرا حجت‌الاسلام محلاتی به تهران بازگشت و به امامت جماعت مسجد مزبور ادامه داد.
با پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام، حجت‌الاسلام سیدهاشم رسولی بار دیگر به بیت امام پیوست و مسئول نگارش نامه‌ها، پیام‌ها و نیز جواب نامه‌های ایشان گردید و تا پایان عمر مبارک حضرت امام در این سمت بود. بعد از فوت حضرت امام وی به‌‌عنوان نماینده‌ی ولی‌فقیه در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی منصوب گردید. (روزشمار انقلاب اسلامی، ۲/۶۱۲). ضمن اینکه کرسی استادی تاریخ اسلام را در دانشگاه امام صادق (ره) و دانشکده‌ی الهیات دانشگاه تهران برعهده داشتند (تاریخ تحلیلی اسلام، ج ۱، مقدمه)
آیت‌الله رسولی محلاتی آثار متعددی را به رشته‌ی تحریر درآورده است که می‌توان آنها را در سه مجموعه‌ی تألیفات، ترجمه‌ها و تصحیح‌ها طبقه‌بندی کرد. از تألیفات ایشان می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1. احادیث اخلاق 2. تاریخ انبیا 3. تاریخ زندگی پیامبر اسلام (ص) 4. تاریخ زندگی حضرت فاطمه الزهرا(س) 5. تاریخ زندگانی حضرت امیرالمؤمنین(ع) 6. تاریخ زندگانی امام حسن مجتبی(ع) 7. تاریخ زندگانی حضرت امام حسین(ع) 8. تاریخ تحلیلی اسلام 9. چهل حدیث (در نه جلد) 10. سخنی درباره‌ی زکاه 11. سخنی درباره‌ی قرآن 12. سخنی درباره‌ی نماز 13. کیفر گناه 14. مبارزه با گناه.